4 Mei: Een tijdloos eerbewijs aan de verzetshelden van het Kennemer Lyceum
Elk jaar eren wij, op 4 mei, traditioneel vier oud-leerlingen en een oud-leraar van het Kennemer Lyceum met een bloemlegging tijdens de Nationale Dodenherdenking. Wanneer (oud-)leerlingen en bekenden horen dat we op 4 mei weer bloemen gaan leggen bij hun graven, zijn ze vaak nieuwsgierig of ze (met ons) kunnen meelopen, wie we precies eren, wat hun verhaal is en waar hun graven exact zijn op de Erebegraafplaats voor het geval ze het op een ander moment willen bezoeken. Daarom leek het ons een goed idee om al deze informatie hier samen te bundelen.
Onze traditie
Al meer dan vijftig jaar heeft het bestuur van de oud-leerlingenvereniging Kennemer Lyceum "Aelbertsberg & Elswout" een eerbiedwaardige traditie in stand gehouden: elk jaar op 4 mei worden vier oud-leerlingen en één oud-leraar van het Kennemer Lyceum op traditionele wijze geëerd met een bloemlegging op Nationale Dodenherdenking.
Dit is voor ons niet slechts een formele handeling, maar het is een eerbetoon met veel betekenis en respect, waarbij wij Walraven (“Wally”) van Hall, Dirk de Geus, Ary & Herbert Prins, en Hans Sturm eren en herdenken. We hebben onze vrijheid te danken aan de onbaatzuchtige opofferingen van deze verzetshelden. Ze zijn niet alleen namen uit het verleden, maar levende herinneringen aan moed en vastberadenheid.
Door hun heldhaftige daden hebben zij een pad geëffend naar vrijheid voor ons allemaal. Het is vanwege hun opofferingen dat we vandaag de dag kunnen genieten van de vrijheden die we soms als vanzelfsprekend beschouwen. Wij vinden het onze plicht om hun nalatenschap te koesteren, hun verhalen door te geven aan volgende generaties en hun offer nooit te vergeten.
Hun onbaatzuchtige moed herinnert ons eraan dat vrijheid kostbaar is en dat het onze verantwoordelijkheid is om deze te beschermen en te koesteren.
De verzamelplek
Het bestuur - en soms leerlingen - verzamelen altijd om 18.30 uur voor de watertoren op de Zeeweg, zodat iedereen op tijd is om dan om 18.55 uur met de stille tocht naar de Erebegraafplaats Bloemendaal te starten. Voel je vrij om je aan te sluiten.
De stille tocht
De stille tocht begint om 18.55 uur bij de watertoren in Overveen en wandelen we over de Zeeweg en het pad op de Eerebegraafplaats. De stoet is opgesplitst in twee delen. De eerste groep is voor de familieleden van de gevallenen, die voorop worden gegaan door de scouting. De tweede groep is voor iedereen die wil deelnemen, met de reservisten van het Korps Nationale Reserve, de Natres, die voorop lopen. Het is in totaal ongeveer 40 minuten lopen, maar er zijn ook bussen indien nodig. Bron: https://www.nationaleherdenkingtebloemendaal.nl/4-mei/stille-tocht/
De verzetshelden van het Kennemer Lyceum
Wij doen een bloemlegging bij de graven van de volgende vier oud-leerlingen en één oud-leraar van het Kennemer Lyceum. Klik op hun naam om direct naar een uitgebreide beschrijving te gaan verder in deze blog:
-
- Walraven (“Wally”) van Hall, de bankier van het verzet
- Ary Prins, oud-leerlingen
- Hans Sturm, oud-leerlingen
- Herbert Prins, oud-leerlingen
- Dirk de Geus, een bevlogen leraar en commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten in Amsterdam
Plattegrond graven
Hieronder een overzicht van de locaties van de 5 graven , de grafvakken zijn aangeduid met rode omranding. De hoofdingang van de Eerebegraafplaats Bloemendaal bevindt zich aan de rechterkant. Wanneer je de afbeelding vergroot, worden de individuele namen enigszins leesbaar, maar bij de uitgebreide beschrijvingen van onze verzetshelden hieronder zie je ook voor alle vijf een vergrote versie.
Eerebegraafplaats Bloemendaal - grafvak 3, 34 en 35 (van links naar rechts)
Voor een uitgebreid overzicht van de graven van alle slachtoffers en alle achtergrondinformatie over de Erebegraafplaats Bloemendaal verwijzen wij je naar de website van Stichting De Eerebegraafplaats te Bloemendaal: https://www.eerebegraafplaatsbloemendaal.eu/
Walraven (“Wally”) van Hall
Grafvak: 35
Geboren: 10 februari 1906 in Amsterdam
Overleden: 12 februari 1945 in Haarlem, 39 jaar oud
Burgerlijke staat: gehuwd
Beroep: bankier en commissionair in effecten in Zaandam
Geloof: doopsgezind
Walraven van Hall, Grafvak 35, Eerebegraafplaats Bloemendaal
Achtergrond
Wally van Hall was firmant van een bankiers- en effectenfirma in Zaandam.
Verzetsactiviteiten
Vanaf najaar 1941 verzorgde Van Hall de financiële middelen voor de Zeemanspot en het Trompfonds. Hieruit werd steun verleend aan 6.100 gezinnen van koopvaardij- en marinepersoneel dat voor de geallieerden voer.
In 1943 besloot hij dat ook onderduikers en hun gezinnen, alsmede de grote verzetsorganisaties financieel ondersteund moesten worden. Samen met zijn broer Gijs wist hij ca. 9 miljoen gulden ‘in te zamelen’ door bij kapitaalkrachtige personen en instellingen grote leningen aan de Nederlandse Staat af te sluiten. Particuliere giften, belastingverzet en een schatkistpromessen-operatie zorgden voor een verdere financiering met ruim 60 miljoen gulden.
Voor de uitbetaling van de gelden werd een landelijke organisatie met 1.900 medewerkers opgebouwd: het Nationaal Steunfonds (NSF). Dit steunfonds werd wel de bankier van het verzet genoemd. In de zomer van 1944 werd aan ca. 10.000 gezinnen en 8.000 Joodse onderduikers steun verleend. Daarna ook aan de spoorwegstakers.
Als NSF-leider, maar ook door zijn natuurlijk gezag, werd Van Hall één van de centrale figuren in het Nederlandse verzet. In 1944 was hij intensief betrokken bij het oprichten van twee overkoepelende organisaties van het verzet, de Kern en de Top-Driehoek.
Arrestatie en moord
Op 27 januari 1945 werd Van Hall met vier andere topmannen op een bijeenkomst van het Landelijk Werkcomité der Illegaliteit gearresteerd. De arrestatie was een gevolg van verraad door de 26-jarige gehuwde Van Lom. Hij was bij het verzet betrokken en probeerde via verraad zijn gearresteerde buitenechtelijke vriendin los te krijgen, hetgeen ook lukte. Later is Van Lom door het verzet geliquideerd.
Op 12 februari 1945 werd Van Hall als represaille voor het doodschieten van een Duitse onderofficier en een soldaat in Haarlem met zeven anderen in Haarlem gefusilleerd. Zij werden op bevel van de bezetter in een massagraf in de duinen begraven.
Postuum kreeg Van Hall het Verzetskruis 1940-1945, de na de Militaire Willems-Orde hoogste dapperheidsonderscheiding van Nederland, en de Amerikaanse Medal of Freedom with Gold Palm.
Bron: https://www.eerebegraafplaatsbloemendaal.eu/slachtoffer/walraven-van-hal
Ary Prins
Grafvak: 34
Geboren: 22 september 1920 in Dordrecht
Overleden: 7 januari 1945 in Limmen, 24 jaar oud
Burgerlijke staat: ongehuwd
Beroep: student geologie in Amsterdam
Geloof: geen
Zij volgden hun innerlijken gids (staat op een aparte steen onder de grafsteen)
Ary Prins, Grafvak 34, Eerebegraafplaats Bloemendaal
Achtergrond
Ary Prins studeerde sinds 1939 geologie aan de Universiteit van Amsterdam en was voorzitter van dispuut Pallas van het Amsterdamse Studenten Corps.
Verzetsactiviteiten
In 1942 werd Prins door de Sicherheitspolizei (Sipo) verdacht van medeplichtigheid aan een in Delft gepleegde liquidatie van een verrader. Hij werd verhoord, mishandeld en diende zich voortaan tweemaal daags te melden bij de Sipo.
Tijdens de studentenacties in de lente van 1943 spoorde hij medestudenten aan de loyaliteitsverklaring niet te tekenen. De bezetter eiste deze ondertekening van studenten, wilden zij hun studie kunnen voortzetten. Prins verzamelde tevens voor de inlichtingengroep Rolls Royce in het hele land gegevens over vliegvelden, bunkers en dergelijke.
In september 1944 werd hij in Amsterdam door een oud-dispuutgenoot geworven om lid te worden van de Binnenlandse Strijdkrachten. Het dispuutshuis Pallas in Amsterdam werd ‘doorvoerstation’ van wapens. Diezelfde maand werd Prins tijdens het afleveren van wapens op een door de Sipo bezet adres gearresteerd. Onderweg naar kamp Amersfoort zag hij kans te ontsnappen door zich bij Laren uit de rijdende vrachtwagen te laten vallen.
Arrestatie en moord
Op 16 december 1944 werden Prins en een vriend tijdens een spionage tocht bij Barneveld gearresteerd. Prins zweeg tijdens zware verhoren, waarbij hij gemarteld werd. Zijn vriend sloeg echter door en gaf informatie over en de sleutel van het Pallashuis. Als gevolg hiervan werden op de vroege ochtend van 19 december alle aanwezigen in het huis door de Sipo gearresteerd.
Op 7 januari 1945 werd hij, met zijn broer Herbert die ook actief was in het verzet, in Limmen met acht anderen doodgeschoten als represaille voor het doden van een Duitse dienstplichtige soldaat door het verzet. De tien lichamen werden op bevel van de bezetter in een massagraf in de duinen bij Overveen begraven.
Bron: https://www.eerebegraafplaatsbloemendaal.eu/slachtoffer/ary-prins
Herbert Prins
Grafvak: 34
Geboren: 13 mei 1922 in Dordrecht
Overleden: 7 januari 1945 in Limmen, 22 jaar oud
Burgerlijke staat: ongehuwd
Beroep: student werktuigkunde in Delft
Geloof: geen
Zij volgden hun innerlijken gids (staat op een aparte steen onder de grafsteen)
Herbert Prins, Grafvak 34, Eerebegraafplaats Bloemendaal
Achtergrond
Herbert Prins studeerde sinds 1941 werktuigkunde aan de Technische Hogeschool (nu TU) in Delft. In april 1943 weigerde hij als student de loyaliteitsverklaring te tekenen, hetgeen de bezetter van studenten eiste om door te kunnen studeren. Hij dook onder bij zijn broer Ary in het huis van diens Amsterdamse studentendispuut Pallas.
Verzetsactiviteiten
In september 1943 werd Prins door de Sicherheitspolizei (Sipo) op straat aangehouden en verhoord in hun hoofdkwartier. Diezelfde dag zag hij kans te ontsnappen. Vanaf dat moment werd hij opgenomen in het illegale werk dat vanuit het Pallashuis werd verricht.
Prins pleegde sabotage, maakte vervalsingen en verleende hulp aan onderduikers. Evenals zijn broer was hij betrokken bij de liquidatie van een Duits militair. De emotie van het gebeuren had tot gevolg dat hij hoge koorts kreeg.
In september 1944 werd hij door een oud-Pallas-dispuutgenoot van zijn broer voor de Binnenlandse Strijdkrachten geworven. Hij kreeg wapeninstructie en was betrokken bij het verzamelen van wapens en de opslag ervan in het Pallashuis.
Arrestatie en moord
Op 16 december 1944 werden zijn broer Ary en een vriend tijdens een spionage tocht bij Barneveld gearresteerd. Tijdens zware verhoren, waarbij gemarteld werd, zweeg zijn broer, maar diens vriend sloeg door en gaf informatie over en de sleutel van het Pallashuis. Als gevolg hiervan werden in de vroege ochtend van 19 december alle in het Pallashuis aanwezigen, onder wie Prins, door de Sipo gearresteerd. Zij werden overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans en op de lijst van Todeskandidaten gezet die in aanmerking kwamen voor fusillering bij represailles.
Op 7 januari 1945 werd Prins, met zijn broer Ary en acht anderen, in Limmen doodgeschoten als represaille voor het doden van een Duitse dienstplichtige soldaat door het verzet. De tien lichamen werden op bevel van de bezetter in een massagraf in de duinen bij Overveen begraven.
Bron: https://www.eerebegraafplaatsbloemendaal.eu/slachtoffer/herbert-prins
Hans Sturm
Grafvak: 3
Geboren: 7 april 1923 in Bandoeng op Java in Nederlands-Indië
Overleden: 12 maart 1945 in Amsterdam, 21 jaar oud
Burgerlijke staat: gehuwd
Beroep: student biologie in Utrecht
Geloof: Nederlands-hervormd
Hans Sturm, Grafvak 3, Eerebegraafplaats Bloemendaal
Achtergrond
Hans Sturm woonde tot 1938 in Nederlands-Indië. In Nederland ging hij naar het Kennemer Lyceum in Overveen. Vanaf 1941 studeerde hij biologie aan de Universiteit van Utrecht en was actief in de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie.
In het voorjaar van 1943 weigerde hij de loyaliteitsverklaring te tekenen, hetgeen de bezetter van studenten eiste, wilden zij verder kunnen studeren. Hij deed in februari 1945 illegaal nog een tentamen.
In september 1944 werd zijn enig kind, Irene Victoria, geboren.
Verzetsactiviteiten
Sturm was vanaf eind 1943 als technisch stafmedewerker in Utrecht betrokken bij de distributie van het illegale blad Ons Volk; den vaderlant ghetrouwe. Tienduizenden exemplaren werden maandelijks vanuit Utrecht en Den Haag landelijk verspreid.
Sinds september 1944 hield hij zich ook bezig met de verspreiding van het illegale blad Oranje-Bulletin. Dit was een gezamenlijk nieuwsbulletin van elf illegale bladen, dat één tot vier maal per week werd vervaardigd. Daarnaast hielp hij onderduikers met bonkaarten en vervalste papieren.
Arrestatie en moord
Op 7 maart 1945 werd door de Sicherheitspolizei een huiszoeking verricht in het pand waar Sturm woonde, omdat men verdenkingen had tegen de hoofdbewoner. Sturms kamer werd ook doorzocht, waarbij illegale bladen werden gevonden. Bij thuiskomst werd hij gearresteerd en via de strafgevangenis in Utrecht overgebracht naar het Huis van Bewaring in Amsterdam. Hier werd hij op de lijst van Todeskandidaten gezet die in aanmerking kwamen voor fusillering bij represailles.
Op 12 maart werd hij met 29 andere verzetsmensen in Amsterdam bij het Eerste Weteringplantsoen doodgeschoten. De fusillade was een represaille voor de moord op Ernst Wehner, Kriminaloberassistent bij het Einsatzkommando Amsterdam. De lichamen van de 30 gefusilleerden werden provisorisch begraven in een massagraf in de duinen bij Overveen.
Bron: https://www.eerebegraafplaatsbloemendaal.eu/slachtoffer/hans-sturm
Dirk de Geus
Grafvak: 34
Geboren: 13 augustus 1906 te Amsterdam
Overleden: 7 januari 1945 te Limmen, 38 jaar oud
Burgerlijke staat: gehuwd
Beroep: leraar Franse taal- en letterkunde te Overveen
Geloof: geen
In het hart van allen die je liefhadden zul je voortleven Dik
Dirk de Geus, Grafvak 34, Eerebegraafplaats Bloemendaal
Achtergrond
Dick/Dik de Geus behaalde in 1941 het examen MO-B Frans aan de Universiteit van Amsterdam. Na een tijdelijk leraarschap in Hilversum werd hij leraar Frans aan het Kennemer Lyceum in Overveen. Naast zijn studie had hij een militaire achtergrond. Eind jaren ’20 diende hij enige tijd als sergeant in het Vreemdelingenlegioen in Noord-Afrika.
Verzetsactiviteiten
Vrijwel direct na de oprichting van de Ordedienst, een illegale organisatie, voor een deel ontstaan in militaire kringen, werd De Geus actief lid. In juli 1943 trouwde hij. Het echtpaar ging in Amsterdam wonen. In september 1944 werd hij sectiecommandant van de Binnenlandse Strijdkrachten in Amsterdam en eerste assistent van de districtscommandant.
De Geus hield zich bezig met het werven van leden, het organiseren van de sectie Amsterdam-Centrum en het verzamelen en vervoeren van wapens. Daarnaast verstrekte hij bonkaarten, persoonsbewijzen en voedsel aan onderduikers.
Arrestatie en moord
Als gevolg van door marteling afgedwongen verraad van een verzetsman werden De Geus, zijn echtgenote en schoonmoeder op 19 december 1944, ’s morgens om vijf uur, in hun woning gearresteerd. Tijdens de huiszoeking werden staf papieren van de Binnenlandse Strijdkrachten en munitie aangetroffen. Diezelfde ochtend werden ook vele andere leden van zijn groep in het studentenhuis Pallas aan de Zwanenburgwal aangehouden.
Op 7 januari 1945 - de 22e verjaardag van zijn vrouw Lucie - werd De Geus in Limmen met negen anderen doodgeschoten als represaille voor het doden van een Duitse dienstplichtige soldaat door het verzet. De tien lichamen werden in een massagraf in de duinen bij Overveen begraven.
Bron: https://www.eerebegraafplaatsbloemendaal.eu/slachtoffer/dirk-de-geus
De Eerebegraafplaats
De Eerebegraafplaats Bloemendaal (ook wel Erebegraafplaats Bloemendaal of Ereveld Bloemendaal genoemd) is een bijzondere rustplaats in de Kennemerduinen, aan de Zeeweg in Overveen.
Hier rusten 372 Nederlandse verzetsstrijders, waaronder bekende namen zoals Theo van Gogh, Walraven van Hall en Hannie Schaft. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn deze helden door de Duitsers op verschillende plekken in de Kennemerduinen begraven, nadat ze elders in Noord-Holland, zoals bij fusilladeplaats Rozenoord, zijn gefusilleerd.
In 1945 werd besloten om de Eerebegraafplaats Bloemendaal op te richten. Piet Verburg leidde het comité dat deze begraafplaats oprichtte. De architecten Gerard Holt en Auke Komter ontwierpen een zuilengang en een aula. Het grafveld werd als eerste aangelegd, gevolgd door een omheining. In 1949 werd er geld ingezameld voor oorlogsmonumenten, maar dit leverde minder op dan gehoopt. Daarom paste Komter het ontwerp aan en liet hij de natuur meer spreken bij de voltooiing van de begraafplaats.
Op 27 november 1945 vond de inwijding van de erebegraafplaats plaats met de herbegrafenis van Hannie Schaft vanuit de Grote Kerk in Haarlem. Koningin Wilhelmina, prinses Juliana en prins Bernhard waren erbij, samen met duizenden anderen die in een grote stoet meeliepen.
Op 31 oktober 1953 was de erebegraafplaats helemaal klaar toen de gedenkplaten in bijzijn van minister-president Drees werden geplaatst. De laatste herbegrafenis vond plaats op 9 december 1955.
Meer informatie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Eerebegraafplaats_Bloemendaal
Nationale Dodenherdenking
Op 4 mei komen mensen samen op de Erebegraafplaats Bloemendaal voor de Nationale Dodenherdenking. Om 20.00 uur is de ontroerende stilte van twee minuten, die de herinnering aan de gevallenen levend houdt en vindt plaats na de stille tocht.
Meer informatie: https://www.nationaleherdenkingtebloemendaal.nl/